ATEŞ DESTEK SİLAHLARINA TOPLU BAKIŞ 

  

Görmeyerek ateş destek silahları olan havan, namlulu topçu (top ve obüsler) ile çok namlulu roketatarlar hakkında çok şey yazılıp çizilmiştir.. Peki bunların savaş alanında kullanımı nasıldır? Bu yazıda bu konuları inceleyeceğim.

    Havan, Obüs, Top, Çok Namlulu Roketatarlara ateş destek silahı denmesinin sebebi, ileride savaşan birliklere görmeyerek ve görerek ateşlerle destek sağlamalarıdır. Klasik ateş destek silahları olan Taarruz Helikopterleri de yakın hava desteği sağlayabilir. Ama taarruz helikopterleri dünya genelinde ateş destek vasıtası olarak değil de daha çok piyade ve tank birlikleri gibi manevra birliği olarak görülür. Genelde ihtiyat olarak ani gelişen durumlara müdahale ederler. 

  Hava Kuvvetleri ise spesifik filo veya filolarını yakın hava desteğine tahsis edebileceği gibi eldeki imkanlarına ve hava harekatının durumuna göre yakın hava desteği sortileri tahsis eder. Burada önemli konu, hava kuvvetleri istenilen sayıda sorti tahsis edemeyebilir. Bu yüzden Kara Kuvvetleri ateş destek açısından kendine yeterli olmalıdır.

Konuya havanlarla başlarsak; Dünya genelinde havanların 120 mm çapından küçük olanları piyade birliklerinin teşkilatı içindedir. 120 mm havanlar bazı ordularda sahra topçularının, bazı ordularda piyade birliklerinin teşkilatı içindedir. 160 ve 240 mm. havanlar ise ağır topçu silahı olarak değerlendirilir.

Aşağıda 240 mm Sovyet yapımı olup Rus Kara Kuvvetlerinde halen kullanılan 2S4 Tyulpan Ağır Havanı görülüyor.

Top, obüs ve çok namlulu roketatarlar (ÇNRA) ise ayrı bir sınıf olan (sahra) topçu sınıfının içinde; tugay, tümen, kolordu ve ordu teşkilatları içinde yer alır. Yani daha üst kademe komutanlıklarda bulunurlar. Ayrıca orduların büyüklük ve doktrinlerine göre topçu tugay ve tümenleri bulunabilir.

Görüldüğü üzere görmeyerek ateş eden silahlar küçüğünden büyüğüne kara kuvvetlerinin her seviyesinde vardır. Bunların hedeflerini vurabilmesi için gerekli hesaplamaların yapılması gerekir. Hesaplamalar elle, bilgisayarla veya ateş destek otomasyon sistemleriyle yapılır. Bunun için öncelikle atış yapacak silahın konumunun harita üzerindeki yeri belli olmalıdır. Bu ise, harita ve arazi karşılaştırmasıyla, yer ölçmesi denilen ölçüm ve hesaplamalarla, küresel konumlama sistemleri, ataletsel navigasyon sistemleri veya bunların karışımıyla bulunur. Hatta eskiden denizcilerin uyguladığı yöntemlere benzer şekilde güneş ve yıldızların gökteki konumlarına göre yapılan ölçüm ve hesaplamalar dahi kullanılmıştır. Bu arada mevzi bölgesinde başka hesap ve ayarlamalar da yapılmalıdır. Ancak hassas hesaplamalar daha çok uzun menzilli silahlar için gereklidir. Örneğin 81 mm havan için bu kadar hassasiyete gerek yoktur.

Ya da havan mürettebatı gördüğü hedefe atıyorsa bu hesaplamalar yapılmaz.

Modern teknoloji kullanan topçu silahları ise (Örneğin Fırtına) bu hesaplamaları saniyeler içinde yapabilir. Bu silahlar çoğunlukla mürettebatın görmediği hedeflere atış yapar. Bunların hedefi vurabilmesi için ilk şart hedefin (Örneğin bu geçiş yeri) yeri bilinmelidir. Hedefin yeri İHA, uydu, keşif kolu, ileri gözetleyici, radarlar vb. ile belirlendikten sonra ilgili birlik tarafından, hedefin niteliğine, önemine, mesafesi vb. uygun ateş destek silahı tahsis edilir. Atış yapacak silahın hedefi vurabilmesi için mesafe, hedefle silah arasındaki yükselti farkı, hava şartları, hedef hareketli ise hızı, namlulu silahsa namludaki aşınma vb. dikkate alınarak hesaplama yapılmalıdır. Bu hesaplamaları ateş idare merkezi denen merkez yapar. Güdümlü mühimmat için bile bazı hesaplamalar yapmak gerekebilir. Mühimmatın en azından güdüm sisteminin işlevsel olabileceği şekilde atılması gerekir. Bu hesaplamalar da elle, bilgisayarla veya otomasyon sistemleri ile yapılır. Bu otomasyon sistemlerinden biri olan ve TSK tarafından kullanılan ADOP 2000 Sistemini anlatan bir görsel aşağıdadır.

Atış yapıldıktan sonra, atışın değerlendirilmesi gerekir. Buna göre düzeltme verilmesi (tanzim yapılması), atışın tekrarlanması vb. yapılır. Bunun için topçu ve havan birlikleri destekledikleri birliklere ileri gözetleyici gönderirler. İleri gözetleyici çok önemlidir. Ancak, ileri gözetleyiciler düşman hattının gerisini göremezler. Derinlikteki düşman hedefleri için 20.yüzyılın başından beri uçaklara binen gözetleyiciler de kullanılmıştır. Günümüzde insansız hava araçları ve dronlar bu görevi ifa etmektedirler.Topçu birliklerinin öncelikli hedefi düşmanın havan ve topçu silahlarıdır. Bu yüzden havan ve topçu hedef tespit radarları önemlidir. Bu radarlar düşman topçusunun ve havanlarının imhası için önemlidir.

Bir diğer önemli topçu silahı ise ÇNRA'lardır. ÇNRA'lar hedefleri bir anda yoğun ateş altına almak için çok elverişli silahlardır. Özellikle düşman gerisindeki topçu mevzilerini, karargahları, depoları, hatta hava üslerini vurmak için ideal silahlardır.